Na Paris Saint-Germain werd Dyanmo Kiev de tweede club die Philippe Clement als hoofdtrainer voor de tweede keer bekampte in Europees verband. Het had zelfs zijn derde ontmoeting met de Oekraïnse club kunnen geweest zijn, ware het niet dat Clement zich in het voorjaar van 2021 moest laten vervangen door Rik De Mil voor de ontmoeting tegen Kiev. Aan de ontmoeting van 2024 zal Clement vast nog menig nachtmerrie overhouden: Clement, sinds vorig seizoen trainer van de Schotse topclub Rangers FC, noemde de uitsluiting van zijn Braziliaanse linksback Jefté in Glasgow immers “de slechtste beslissing die ik in mijn dertig jaar in het voetbal gezien heb”.

Philippe Clement stond als speler 67 keer op het veld in een Europese wedstrijd, op drie wedstrijden na steeds als speler van Club Brugge. Het zal niet lang duren alvorens hij als trainer dat getal evenaart: op z’n 50e zit hij al aan 59 Europese wedstrijden. Dat getal verdient de nodige nuance, want Clement had eigenlijk al voorbij de 60 kunnen zitten. In het seizoen 2018/19, waarin Genk z’n vierde lanstitel veroverde, coachte Clement veertien Europese wedstrijden: de Limburgers overleefden drie Europa League-voorrondes en werden vervolgens groepswinnaar, om uiteindelijk in de zestiende finales te sneuvelen tegen Slavia Praag – tiens, Union had het dus eigenlijk kunnen weten.

Als Club Brugge-trainer zat hij 25 keer in de dug-out tijdens een Europese wedstrijd. In den beginne was er een Europa League-groepsmatch tegen Newcastle United, als interimtrainer na het ontlag van Georges Leekens. Jaren later volgden driemaal zes Champions League-groepswedstrijden plus vier voorrondewedstrijden tegen Dynamo Kiev en LASK Linz – dat had hij zichzelf aangedaan door met Genk kampioen te worden –, met daarbovenop twee Europa League-wedstrijden tegen Manchester United dankzij de derde plaats in de Champions League-groep in het seizoen 2019/20. In het seizoen daarop eindigde Club Brugge opnieuw derde, maar door een coronabesmetting moest Clement de twee wedstrijden tegen Dynamo Kiev aan Rik De Mil laten. Ach ja, Kiev had hij in 2019 toch al gezien.

Met zijn buitenlandse clubs AS Monaco en Rangers FC zit hij aan twintig Europese wedstrijden. Het voorlopige leidmotief: Clement neemt in media res over – lees: de Europese campagne is reeds afgetrapt onder zijn voorganger. In maart 2022 kon Clement geen vervolg breien aan de 12 op 18 die Niko Kovač in de groepsfase had gesprokkeld – goed voor groepswinst –, in het najaar van 2023 koppelde Clement een 8 op 12 aan de 3 op 6 die Michael Beale en interimtrainer Steven Davis hadden behaald tijdens de eerste twee groepswedstrijden. Groepswinst, net als AS Monaco twee campagnes daarvoor onder Niko Kovač: check. Om een derde gelijkenis te noemen: in zijn eerste seizoen met AS Monaco en Rangers werd Clement in de 1/8e finale van de Europa League telkens tegen een Portugese club uitgeloot, respectievelijk SC Braga en SL Benfica. Telkens vond Clement er zijn Waterloo – we gebruiken de Waals-Brabantse gemeente bij gebrek aan Portugees alternatief, zoals Fátima er een is voor Lourdes.

Na al die gelijkenissen is het tijd voor een tegenstelling. Zeggen dat Clement tijdens zijn 58 eerdere Europese wedstrijden als coach de scheidsrechter nooit heeft tegengehad, is waarschijnlijk gelogen. Maar zo erg als afgelopen dinsdag is het nog nooit geweest. Tenminste, als we Clement zelf mogen geloven. Het stond nog 0-0 tussen Rangers en Dynamo Kiev toen de Braziliaanse linksback Jefté in de 51e minuut een tweede gele kaart onder de neus geduwd kreeg. “Dit was de slechtste beslissing die ik in mijn dertig jaar in het voetbal gezien heb”, haalde Clement na afloop uit naar de Italiaanse scheidsrechter Marco Guida.

“Ik heb de beelden herbekeken en het is duidelijk dat er niets aan de hand is. Jefté springt gewoon hoger. Hij heeft zijn arm naast zijn lichaam en zijn hand beweegt niet”, verwees Clement naar de tweede gele kaart voor de Braziliaan. “De ref bleef echter bij zijn beslissing. Volgens hem was het fout, maar daar zullen zijn bazen wel anders over denken. Het gebeurde op een beslissend moment in de wedstrijd en uiteindelijk sloeg het ook de droom van een hele kleedkamer en 50.000 fans aan diggelen. Op dit niveau verwacht je toch beter.”

De rode kaart kwam inderdaad op een uiterst vervelend moment voor de Rangers. De kaarten moesten op dat moment nog geschud worden: in de 51e minuut stond het nog 0-0, en tijdens de heenwedstrijd in het Poolse Lublin – door de Russische invasie van Oekraïne, u begrijpt – hadden beide clubs elkaar op een 1-1-gelijkspel gehouden. De Schotten hielden nog een tijdje stand met tien, maar in de 82e minuut opende Oleksandr Pikhalyonok de score voor de bezoekers en nauwelijks twee minuten later doorprikte Nazar Voloshyn de Champions League-droom van de Schotse recordkampioen definitief. De troostprijs is een plaatsje in de groepsfase van de Europa League. Voor het eerst sinds het seizoen 2018/19 begínt de Antwerpenaar nog eens aan een Europa League-hoofdtoernooi, in plaats van in medias res in te stappen. Iemand die nog uit het blote hoofd weet hoe de Braziliaanse linksback van Clement uit dat seizoen heette?

De Europese wedstrijden van Philippe Clement als coach
1. Club Brugge-Newcastle United (2-2, groepsfase Europa League 2012/13)

2. KRC Genk-CS Fola Esch (5-0, tweede kwalificatieronde heen Europa League 2018/19)
3. CS Fola Esch-KRC Genk (1-4, tweede kwalificatieronde terug Europa League 2018/19)
4. KRC Genk-Lech Poznań (2-0, derde kwalificatieronde heen Europa League 2018/19)
5. Lech Poznań-KRC Genk (1-2, derde kwalificatieronde terug Europa League 2018/19)
6. KRC Genk-Brøndby IF (5-2, vierde kwalificatieronde heen Europa League 2018/19)
7. Brøndby IF-KRC Genk (2-4, vierde kwalificatieronde terug Europa League 2018/19)
8. KRC Genk-Malmö FF (2-0, groepsfase Europa League 2018/19)
9. Sarpsborg 08 FF-KRC Genk (3-1, groepsfase Europa League 2018/19)
10. Beşiktaş JK-KRC Genk (2-4, groepsfase Europa League 2018/19)
11. KRC Genk-Beşiktaş JK (1-1, groepsfase Europa League 2018/19)
12. Malmö FF-KRC Genk (2-2, groepsfase Europa League 2018/19)
13. KRC Genk-Sarpsborg 08 FF (4-0, groepsfase Europa League 2018/19)
14. Slavia Praag-KRC Genk-KRC Genk (0-0, 1/16e finale heen Europa League 2018/19)
15. KRC Genk-Slavia Praag (1-4, 1/16e finale terug Europa League 2018/19)

16. Club Brugge-Dynamo Kiev (1-0, derde kwalificatieronde heen Champions League 2019/20)
17. Dynamo Kiev-Club Brugge (3-3, derde kwalificatieronde terug Champions League 2019/20)
18. LASK Linz-Club Brugge (0-1, vierde kwalificatieronde heen Champions League 2019/20)
19. Club Brugge-LASK Linz (2-1, vierde kwalificatieronde terug Champions League 2019/20)
20. Club Bruge-Galatasaray SK (0-0, groepsfase Champions League 2019/20)
21. Real Madrid-Club Brugge (2-2, groepsfase Champions League 2019/20)
22. Club Brugge-PSG (0-5, groepsfase Champions League 2019/20)
23. PSG-Club Brugge (1-0, groepsfase Champions League 2019/20)
24. Galatasaray SK-Club Brugge (1-1, groepsfase Champions League 2019/20)
25. Club Brugge-Real Madrid (1-3, groepsfase Champions League 2019/20)
26. Club Brugge-Manchester United (1-1, 1/16e finale heen Europa League 2019/20)
27. Manchester United-Club Brugge (5-0, 1/16e finale terug Europa League 2019/20)
28. Zenit St.Petersburg-Club Brugge (1-2, groepsfase Champions League 2020/21)
29. Club Brugge-SS Lazio (1-1, groepsfase Champions League 2020/21)
30. Club Brugge-Borussia Dortmund (0-3, groepsfase Champions League 2020/21)
31. Borussia Dortmund-Club Brugge (3-0, groepsfase Champions League 2020/21)
32. Club Brugge-Zenit St.Petersburg (3-0, groepsfase Champions League 2020/21)
33. SS Lazio-Club Brugge (2-2, groepsfase Champions League 2020/21)
34. Club Brugge-PSG (1-1, groepsfase Champions League 2021/22)
35. RB Leipzig-Club Brugge (1-2, groepsfase Champions League 2021/22)
36. Club Brugge-Manchester City (1-5, groepsfase Champions League 2021/22)
37. Manchester City-Club Brugge (4-1, groepsfase Champions League 2021/22)
38. Club Brugge-RB Leipzig (0-5, groepsfase Champions League 2021/22)
39. PSG-Club Brugge (4-1, groepsfase Champions League 2021/22)

40. SC Braga-AS Monaco (2-0, 1/8e finale heen Europa League 2021/22)
41. AS Monaco-SC Braga (1-1, 1/8e finale terug Europa League 2021/22)
42. AS Monaco-PSV (1-1, derde kwalificatieronde heen Champions League 2022/23)
43. PSV-AS Monaco (3-2, derde kwalificatieronde terug Champions League 2022/23)
44. Rode Ster Belgrado-AS Monaco (0-1, groepsfase Europa League 2022/23)
45. AS Monaco-Ferencvárosi TC (0-1, groepsfase Europa League 2022/23)
46. AS Monaco-Trabzonspor (3-1, groepsfase Europa League 2022/23)
47. Trabzonspor-AS Monaco (4-0, groepsfase Europa League 2022/23)
48. Ferencvárosi TC-AS Monaco (1-1, groepsfase Europa League 2022/23)
49. AS Monaco-Rode Ster Belgrado (4-1, groepsfase Europa League 2022/23)
50. Bayer Leverkusen-AS Monaco (2-3, 1/16e finale heen Europa League 2022/23)
51. AS Monaco-Bayer Leverkusen (2-3, 1/16e finale terug Europa League 2022/23)

52. Sparta Praag-Rangers FC (0-0, groepsfase Europa League 2023/24)
53. Rangers FC-Sparta Praag (2-1, groepsfase Europa League 2023/24)
54. Rangers FC-Aris Limassol (1-1, groepsfase Europa League 2023/24)
55. Real Betis-Rangers FC (2-3, groepsfase Europa League 2023/24)
56. SL Benfica-Rangers FC (2-2, achtste finale heen Europa League 2023/24)
57. Rangers FC-SL Benfica (0-1, achtste finale terug Europa League 2023/24)
58. Dynamo Kiev-Rangers FC (1-1, derde kwalificatieronde heen Champions League 2024/25)
59. Rangers FC-Dynamo Kiev (0-2, derde kwalificatieronde terug Champions League 2024/25)