De Rückrunde van de Bundesliga start vrijdag met een topper: Schalke 04 – Borussia Mönchengladbach. Om onze lezers voor te bereiden op de terugronde van het spannendste Bundesliga-seizoen in jaren, bekijkt DFVF het tactische verhaal van iedere club in de Hinrunde, van onder naar boven.

18de: SC Paderborn 07 (12 punten)
Paderborn is in twee jaar van de 3. Bundesliga naar de hoogste divisie in Duitsland gestegen. Door financiële beperkingen moet het dit seizoen voornamelijk rekenen op transfervrije versterkingen en zelfs enkele sterkhouders verkopen. Onder andere Philipp Klement, niet Philippe Clement, en Bernard Tekpetey verlieten de club.

Voor het clubbestuur is deze droom bijna ondenkbaar, dus geven ze coach Steffen Baumgart de garantie dat hij zelfs bij degradatie zou aanblijven als T1. Hij leidde de club namelijk naar opeenvolgende promoties. In tegenstelling tot de meeste degradanten – die spelen om niet te verliezen -, speelt Paderborn op een directe, aanvallende manier. Het vat een wedstrijd aan met de wil om te winnen. Met attractief voetbal maakte het de grootmachten moeilijk. Tegen Borussia Dortmund bijvoorbeeld sleepte het een 3-3-gelijkspel uit de brand. Ze zijn ook amper een overwinning verwijderd van Fortuna Düsseldorf, die op de Play-downplek staat, dus in dat opzicht is alles nog mogelijk.

Samen met Leipzig creëren ze de meeste schoten in de competitie, maar wel uit minder goede posities. Ze hebben ook Streli Mamba in de spits. Met alle respect, maar hij is niet bepaald een pinch-hitter. Hun hoge defensieve lijn is gezakt naarmate het seizoen vordert, maar dat leidt nog steeds tot veel kansen voor de tegenstander én van een hoge kwaliteit. Dat is allesbehalve ideaal en een belangrijke reden waarom ze wellicht degraderen.

17de: Werder Bremen (14 punten)
De 37-jarige Florian Kohlfeldt is een gerespecteerd trainerstalent en leidt een ploeg met individuen als Milot Rashica, Jiri Pavlenka, Ömer Toprak, Milos Veljkovic, Ludwig Augustinsson, Davy Klaassen en Maximilian Eggestein. Die zijn helemaal niet slecht, maar Kohlfeldt kan er geen geheel van maken. Volgens Duitse media zetten zij zich niet genoeg in. Marco Bode, sportief directeur, wil Kohlfeldt aan boord houden en verzekert dat hij versterkingen haalt.

Rashica zorgt nog voor zonneschijn, maar de club verloor wel topscorer Max Kruse, die twintig doelpunten maakte vorig seizoen. Niclas Fullkrug, Kruses opvolger, scheurde zijn ligamenten en de 19-jarige Amerikaan Joshua Sargent kan met twee doelpunten nog niet overtuigen. Die Werderaner behaalden amper vier punten in zijn laatste acht wedstrijden. Bode overschatte de kwaliteit van de selectie, maar met nieuwe spelers moet Kohlfeldt in de tweede seizoenshelft bewijzen dat hij ook zijn trainerscapaciteiten niet overschat.

Werder heeft de bal graag en maakt gebruik van een wisselwerking tussen de spits en aanvallende middenvelder. Osaka en Rashica zijn handig met de bal aan de voet, maar niemand kan echt wegen op een verdediging. Er is geen vaste opstelling, wat geen probleem hoeft te zijn, maar ze missen vooral vaste automatismen en spelideeën. Defensief is er geen samenhang en lijkt het alsof de verdedigers elk een ander tactisch plan hebben meegekregen. Dankzij Kohlfeldts focus op aanvallen, creëren ze kansen, maar geen uitgespeelde. Volgens de xG-waarden krijgen ze twaalf doelpunten meer tegen dan verwacht. Dat toont aan dat ze vooral individuele fouten maken of wonderdoelpunten tegenkrijgen, wat niet kan blijven duren.

16de: Fortuna Düsseldorf (15 punten)
Düsseldorf stuntte met een tiende plek in hun promotieseizoen, maar lijkt die vorm compleet kwijt te zijn. Onze landgenoten Benito Raman en Dodi Lukebakio waren instrumentaal, maar hebben de club verlaten. Vervangers Dawid Kownacki en Nana Ampomah halen het niveau van het Belgische duo niet. Hoofdtrainer Friedhelm Funkel wil zijn counterstrategie van vorig seizoen behouden, maar dat lukt niet zonder snelle spitsen die slim lopen.

Zack Steffen, de nieuwe keeper, is een publiekslieveling. Zonder hem stonden Die Fortunen wellicht laatste. Funkels ploeg speelt in een laag blok en laat de tegenstander ver komen voordat er druk wordt gezet. Via de flankspelers wil het team snel counteren om de spits te bereiken, maar ze missen duidelijke ideeën en looplijnen. Er is ook niet genoeg kwaliteit, want zelfs bij een goede tegenaanval missen ze iemand die het kan afronden.

Met twaalf schoten per match trappen ze weinig richting doel. Een xG-waarde van amper 0,69 per match, vertelt ook dat die schoten uit niet uit zeer goede posities komen. Achterin is er geen plan, enkel diep zitten en de tegenstander uitnodigen. Dat blok werkt ook niet goed, want Düsseldorf krijgt 2,6 open kansen tegen per wedstrijd. Ook op stilstaande fases krijgen ze een xG-waarde van 0,5 per match tegen, wat zeer veel is. Er zijn weinig glanspunten voor Fortuna en de kans dat zowel Paderborn als Werder Bremen hen passeren, is reëel.

15de FC Köln (17 punten)
Keulen haalde vlak voor Kerstmis negen indrukwekkende punten (tegen Werder Bremen, Eintracht Frankfurt en Bayer 04 Leverkusen), waardoor ze zich niet langer in de degradatiezone bevinden. Na de aanstelling van Markus Gisdol, werkt Effzeh zich uit een uitzichtloze positie. De ploeg van Birger Verstraete en Sebastiaan Bornauw won tien van de achttien haalbare punten onder Gisdols leiding. Ze zijn lastiger om pijn te doen, maar het schoentje knelt voorin. Zowel Anthony Modeste, Jhon Cordoba als Simone Terrode vindt het moeilijk om tot kansen te komen, laat staan te scoren.

De belangrijkste verandering is hoe de ploeg acteert zonder bal. Onder Achim Beierlorzer gingen ze vooral ongecoördineerd hoog drukzetten. Gisdol kiest eerder voor controle. Hij houdt de ploeg compact, met korte ruimtes tussen de linies, en laat ze als ploeg drukzetten wanneer het kan. Wanneer zijn ploeg de bal wint, proberen ze snel over te steken. De flankspelers zijn belangrijk, want zij moeten zeven longen hebben om in beide spelmomenten een meerwaarde te zijn.

Effzeh is goed op stilstaande fases, gelukkig, want ze voetballen weinig tot geen open kansen bijeen. Ze krijgen 0,9 xG tegen per wedstrijd, wat zo hoog staat door het Beierlorzer-tijdperk, dus deze ploeg heeft zeker het potentieel om beter te doen. Het is belangrijk dat ze een creatieve kracht toevoegen, waarmee ze meer open kansen bij de spitsen brengen.

14de: 1. FSV Mainz 05 (18 punten)
Mainz 05 ontsloeg Sandro Schwarz na acht nederlagen, de slechtste start in Mainz’ Bundesliga-geschiedenis. Hij had het geluk ook niet aan zijn zijde, want met een knieblessure mist Jean-Philippe Mateta de volledige heenronde. De Franse spits was vorig seizoen goed voor veertien doelpunten en bleek onvervangbaar. Vreemd genoeg vervangt Mainz Schwarz met Achim Beierlorzer, die andere ontslagen trainer. Hij kiest in Mainz voor een driemansdefensie, of vijfmansdefensie, en voor stabiliteit. De ploeg blijft wisselvallig, maar met drie overwinningen sprongen ze uit de degradatiezone.

Beierlorzer laat ook hier zijn ploeg hoog drukken, maar doet het agressiever en gecoördineerd. Het doel is om ‘slimme fouten’ te maken die counters voorkomen, of hoog de bal te winnen. In balbezit wordt Adam Szalai omringd door vinnige spelers als Jean-Paul Boëtius, Levin Öztunali en Robin Quaison. Zij moeten de tweede bal oppikken en snel de weg naar het doel vinden. Het middenveld is doorgaans een defensief orgaan en wordt niet echt gebruikt om het spel op te bouwen.

Aanvallend is het matig, wat met Mateta kan veranderen. In principe blijft de strategie hetzelfde, maar de Fransman is veelzijdiger dan Szalai. Ze zijn een degelijke counterploeg: daar vloeit de helft van hun open kansen uit voort. Hoewel ze goed counteren, zijn ze daar ook voornamelijk vatbaar voor. Ook op stilstaande fase krijgen ze een xG-waarde van 0,5 per wedstrijd tegen.

13de: Eintracht Frankfurt (18 punten)
Luka Jovic, Sebastien Haller en Ante Rebic vervangen is moeilijk, maar hun opvolgers presteren wel zeer ondermaats. Bas Dost, Andre Silva en Goncalo Paciencia hebben als trio veertien doelpunten gescoord. Ze missen gretigheid en Frankfurt is te afhankelijk van Filip Kostic om, als enige spelmaker, voor kansen te zorgen. In tegenstelling tot hun vorige voorhoede, is het huidige trio niet bepaald dynamisch of agressief in de pressing, dus probeert Adolf Hutter meer te combineren.

Ook dat gaat niet van een leien dakje. Met Kostic hebben ze maar één echte spelmaker en Gacinovic, de enige spelverdeler van de selectie, komt amper aan de bak. Topkeeper Kevin Trapp en zijn understudy Frederik Ronnow zijn geblesseerd, wat niet helpt. Frankfurt speelt in een 3-1-4-2-opstelling, met twee centrale verdedigers die zeer breed staan in balbezit. De vleugelverdedigers staan hoog en zijn bijna aanvallers. Ze gaan hoog mandekken, niet in zones. Dat vergt veel energie, wat op het einde van de Hinrunde duidelijk is gebleken. Dan speelden ze met een viermandsdefensie en gingen ze dieper verdedigen.

Aanvallend schieten ze evenveel als vorig seizoen, zestien keer per match, maar die komen voornamelijk uit voorzetten. Statistisch gezien zijn hoge voorzetten inefficiënt. Met dertien schoten per wedstrijd krijgen ze er niet heel veel tegen, maar een derde daarvan zijn wel open mogelijkheden. Deze komen voornamelijk voort uit counters, die ontstaan door de grote ruimtes die ze weggeven achterin.

12de: Hertha Berlin (19 punten)
Vorig seizoen kocht de Duitse ondernemer Lars Windhorst 49% van de aandelen in Hertha Berlin. De ambitie is om een ‘big city club’ te worden. Bij grote ambities horen grote prestaties, maar die kon trainer Ante Covic niet leveren. Jurgen Klinsmann, die al in de raad van bestuur zetelde, is de tussenpaus. Hij moet de ploeg van Dedrick Boyata en Dodi Lukebakio terug zelfzeker laten voetballen.

Klinsmann hanteert een 4-4-2- of 4-5-1-opstelling, die niet hoog druk zet, maar hij wil niet dat de tegenstanders zijn defensieve middenvelders passeren. Dit doet hij door de tegenstander naar de zijlijn te drijven. Met Lukebakio, Dilrosun en Wolf heeft Hertha snelheid om te counteren, terwijl het Selke of Ibisevic als targetspits gebruikt. Op zich is er genoeg talent aanwezig om een degelijke Bundesliga-aanval te vormen.

Het probleem is dat ze niet veel schietkansen bijeen voetballen. Ze hebben de minste schoten in de competitie, maar doen dat wel uit kansrijke posities. Kwaliteit over kwantiteit, natuurlijk, maar niet zo extreem. De zijwaartse pressing haalt weinig uit, want die is niet agressief genoeg. Doordat ze te traag kantelen, laten ze grote ruimtes om tussen te voetballen.

11de: Union Berlin (20 punten)
Hertha’s stadsgenoot Union Berlin speelt voor het eerst in de Bundesliga en dat doen ze beter dan gehoopt. De community-club werkt met beperkte middelen, dus daar vindt Urs Fischer een oplossing voor. De Zwitserse coach laat zijn ploeg ouderwets kick-and-rush-voetbal spelen, waar veel teams het moeilijk tegen hebben. Daarin heeft de Zweedse Sebastian Andersson een groot aandeel met acht doelpunten.

Union speelt in een klassieke 4-2-3-1-opstelling met een duidelijke rolverdeling. Ze hebben snelle flanken die dieptepasses achternajagen of een afvallende bal van de targetspits oppikken. Wanneer ze uit open spel een kans creëren, willen ze zo veel mogelijk spelers in het strafschopgebied. Creativiteit op stilstaande fases is waarschijnlijk hun sterkste punt. In balverlies schakelen ze naar een platte 4-4-2, waarbij ze de ruimtes zeer klein houden. Soms zullen de spitsen hoger druk zetten op voetballende verdedigers, maar eens die lijn is gepasseerd, graven ze zich weer in.

Counters en stilstaande fases zijn hun grootste aanvallende kracht, maar vreemd genoeg scoren ze het minste na spelhervattingen. Ze creëren er een gemiddelde xG-waarde van 0,35 per wedstrijd, wat veel is. Ze zijn dus ongelukkig in de afwerking daarvan. Ze schieten wel te weinig uit open spel om duurzaam te blijven. Qua geïncasseerde doelpunten overpresteren ze lichtjes, wat typerend is voor dergelijke ploegen, maar ze zullen hier moeten verbeteren als ze niet willen zakken uit de buik van het klassement.

10de: FC Augsburg (23 punten)
De voorspellingen aan het einde van het zomermercato waren onheilspellend voor Augsburg. Martin Schmidt stond voor een zware opdracht, want Augsburg kocht veertien nieuwe spelers en die klikten niet onmiddellijk. Ze haalden amper zeven punten na de eerste tien wedstrijden. Uiteindelijk keerde hij het tij en haalde Augsburg zestien punten in de volgende zeven wedstrijden. De terugkeer van Alfred Finnbogason, ex-Lokeren, belooft ook meer doelpunten in de Rückrunde.

Augsburg heeft een simpele stijl, maar het is effectief. Vargas en Richter maken veel diepteacties, met Philipp Max en Stephan Liechtsteiner als steun. Ze nemen niet veel risico en, als het moet, spelen ze de bal lang naar targetspits Florian Niederlechner. Linksachter Philipp Max bezit over een uitstekende voorzet, waardoor ze gevaarlijk zijn langs links en via stilstaande fases. In balverlies hanteren ze een compacte 4-4-2 en trachten ze snel om te schakelen wanneer ze de bal winnen.

In de hinrunde was Augsburg enorm efficiënt, wat lastig is om aan te houden. Het toont amper tien schoten per match, het tweede minste in de Bundesliga. Schmidt verkiest snelle, korte passes en vermijdt te veel voorzetten, waardoor ze vooral grote kansen creëren. Het krijgt veertien schoten per wedstrijd tegen. Dat is niet slecht, maar ook niet goed. Dat ze niet meer dan 31 tegendoelpunten hebben, is te danken aan het feit dat ze veel van die schoten weten te blokkeren.

9de: Wolfsburg (24 punten)
VfL Wolfsburg bestaat uit extremen. Met 18 tegendoelpunten hebben ze de beste defensie, maar met 18 gescoorde doelpunten hebben ze ook de zwakste aanval. Dat resulteert dan ook in een plek exact in het midden van het klassement. Ze wonnen zes wedstrijden, speelden er evenveel gelijk en verloren vijf keer. Doelsaldo nul. 

Oliver Glasner, ex-LASK Linz, laat Wolfsburg in een 3-4-3-opstelling intensief druk zetten en wil excelleren zonder bal. Dat is het tegenovergestelde van het balbezitsspel dat zijn voorganger Bruno Labbadia hanteerde. Het slaat wel aan, want ze begonnen de eerste negen Bundesliga-wedstrijden ongeslagen, maar lieten dat opvolgen door vier zware verliespartijen in verschillende competities. Dankzij een goede decembermaand blijft een Europees ticket binnen bereik. 

Ze jagen tegenstanders op en moeten, op basis van enorme gemiste kansen na stilstaande fases, Glasners specialiteit, meer punten hebben. Daardoor onderpresteert Wolfsburg qua totale xG-waarde met vijf doelpunten. Niemand creëert meer grote kansen na stilstaande fases, maar ze afwerken is ook belangrijk. Wout Weghorst is met zeven doelpunten de topschutter van de ploeg, maar Max Arnold en Josip Brekalo volgen hem met elk amper twee stuks. Dankzij hun goede pressing en organisatie op stilstaande fases, krijgen ze weinig kansen tegen.

8ste: SC Freiburg (26 punten)
In Duitsland tippen ze Freiburg al vier seizoenen op rij als degradatiekandidaat, maar ze weten zich telkens te redden. Dit jaar doen ze het beter dan ooit tevoren. Nooit eerder in hun geschiedenis deed de club het beter aan de winterstop dan dit seizoen. Het verlengde verblijf van de getalenteerde Luca Waldschmidt helpt, tot hij geblesseerd raakte eind november bij de Die Mannschaft.

Christian Streich laat zijn ploeg in een klassieke 4-4-2 spelen en wil zijn centrale middenvelders zo vaak mogelijk aan de bal hebben. Tegen teams die hoog druk zetten, neemt hij geen risico en laat Streich zijn ploeg de flanken opzoeken of voor lange passes kiezen. Eens de bal breed is, zoeken ze snel naar opties in het strafschopgebied. Defensief passen ze zich aan. Soms zetten ze hoger druk, soms wachten ze meer af, maar ze lopen altijd in een compact blok. De centrale verdedigers zijn niet bang om uit te stappen en na de interceptie een aanval op te zetten. Tegenstanders mogen de bal op de flank hebben, want voorzetten worden doorgaans makkelijk verwerkt.

Freiburg scoort 27 keer, maar overpresteert zijn xG-waarde wel met zes doelpunten. Ze zijn aanvallend niet indrukwekkend en scoren uit onverwachte posities, wat ze zeker moeten verbeteren, want dit kunnen ze niet volhouden. De uitstappende verdedigers laten ze zich al eens verrassen, maar worden daar nog niet voor gestraft. Volgens xG-waarden hadden ze dertig tegendoelpunten moeten hebben: nu hebben ze er 23. Het wordt niet verwacht dat ze zich mengen voor de Europese tickets, maar dat is misschien exact wat ze willen.

7de: TSG Hoffenheim (27 punten)
Hoffenheim opende het seizoen met vijf punten uit zes wedstrijden. De omschakeling van Nagelsmanns all-action-voetbal naar Alfred Schreuders positiespel liep niet van een leien dakje. De transitie was ook moeilijk door het verlies van sleutelspelers: Nico Schulz, Joelinton, Kerem Demirbay en Nadiem Amiri verlieten de club. Ondanks de aanwezigheid van Andre Kramaric en Jurgen Locadia, meent Schreuder toch dat zijn ploeg “een killer mist”. Hoffenheim plukt in de winter Munas Dabbur, ex-Salzburg, weg bij Sevilla voor 12 miljoen euro.

Schreuder laat zijn ploeg met vleugelverdedigers spelen, waardoor zijn ploeg zonder bal omschakelt van een 3-5-2 naar een 5-3-2 zonder bal. In tegenstelling tot zijn voorganger, laat hij zijn ploeg de bal meer controleren, maar is aanvallend ook minder roekeloos, wat leidt tot een pak minder doelpunten. Florian Grillitsch is de sleutelspeler die als defensieve middenvelder het tempo bepaalt. Hij wordt in de opbouw omringd door ploeggenoten, zodat de bal constant kan circuleren. Met een pass naar de flanken, waar Kaderabek en Skov de ruimte zoeken, proberen ze infiltrerende spelers in het strafschopgebied te bereiken. Ze zetten gestructureerd druk: een spits zet druk op de centrale verdediger aan de bal, de andere spits zet passlijnen af naar de tweede centrale verdediger. In het middenveld hanteren ze mandekking, wat soms problemen oplevert wanneer iemand te veel doordekt.

Het is niet de blitzploeg van tevoren, aanvallend verloopt de opbouw rustiger, maar ze wachten vooral op goede kansen. Als ze meer tempo in hun opbouw steken, kan dit tot meer kansen leiden. Ze zijn de vierde beste ploeg op stilstaande fases. Op de spitsen na, wordt er quasi geen echte pressing uitgevoerd. De ploeg zou defensief conservatiever moeten zijn, maar dat leidt (nog) niet tot meer stabiliteit.

6de: Bayer 04 Leverkusen (28 punten)
Na Peter Bosz’ aanstelling een jaar geleden, eindigde Bayer Leverkusen het seizoen sterk. In de Champions League lijken ze eerder naïef, net zoals tijdens zijn periode bij Borussia Dortmund, in de Bundesliga is het eerder wisselvallig. Ze vallen aan met veel snelheid, maar missen doelpunten uit het middenveld, waar Havertz en de reeds vertrokken Brandt vorig seizoen voor zorgden. Havertz klikt nog niet genoeg met nieuwelingen Demirbay en Amiri.

Bosz’ tactiek gaat uit van het principe ‘High risk, high reward’. Hij zet enorm hoog druk, maar vindt niet altijd de juiste balans. Zijn Leverkusen-ploeg speelt zonder bal minder open dan zijn Dortmund-ploeg. Zonder bal staat Die Werkself in een 4-2-3-1-formatie, waarmee ze bij doeltrappen het centrum vastzetten, maar de flankverdedigers vrij laten. Die jagen ze agressief op eens ze de bal krijgen. In balbezit sluit Wendell bij in het centrum, terwijl Weiser of Bender op rechts het veld groot houdt. Door de linksvoor ook breed te houden en de rechtsvoor centraal te laten spelen, behouden ze minimale breedte en een bezet centrum.

Leverkusen passt verzorgd, maar de slordige laatste pass en de handelingssnelheid kan beter. Door hun hoge druk, die coherenter is dan in zijn Dortmund-passage, krijgen ze niet veel schoten tegen. De schoten die ze tegen krijgen, leiden wel vaak tot doelpunten, omdat de druk dan compleet omspeeld werden. Het aantal schoten dat ze incasseren in vergelijking met hun xG-against-waarde is het slechtste in de Bundesliga.

5de: FC Schalke 04 (30 punten)
David Wagner maakt van Schalke de grootste overpresteerders tot nu toe. Het voetbal van Die Köningsblauen is niet aantrekkelijk – er was niet veel geld voor creatieve aanvalskrachten -, maar het werkt wel. Aangezien ze veel sterspelers gratis laten vertrekken, zou Europees voetbal een financiële boost kunnen geven voor de wederopbouw van de ploeg.

Wagner stelt zijn ploeg in een platte 4-4-2 op, of een 4-4-2 met een ruit. Ze willen de tegenstander met intense druk naar de zijlijn duwen en numerieke overtallen rond de bal creëren. De spitsen blijven daarbij helpen wanneer de bal hen passeert. In de opbouw creëren ze overtallen door de bal van flank naar flank te kantelen. Eens er ruimte is, proberen ze via een dribbel of één-tweetje een lage voorzet af te leveren. Ze proberen telkens met drie à vier spelers voor doel te komen en op hoge snelheid hun voet tegen de bal te duwen om af te werken

Schalke heeft de bal niet vaak en krijgt niet bepaald veel kansen, maar springt daar efficiënt mee om. Qua kwantiteit lijken ze eerder een middenmoter, maar qua kwaliteit zijn ze een volwaardige subtopper. Ze zetten agressief druk, maar gestructureerd. Hun tegenstanders trappen wel vaak, maar die schoten leiden vaak nergens toe. Opnieuw, de kwantiteit van een middenmoter, maar de kwaliteit van een subtopper.

4de: Borussia Dortmund (30 punten)
Dortmund gaf vorig seizoen de titel nog uit handen. In de zomer spreken ze openlijk hun titelambities uit en doen daar ook aankopen naar: met Thorgan Hazard, Julian Brandt, Nico Schulz en Mats Hummels worden belangrijke spelers van concurrenten weggekocht. Het is duidelijk dat dertig punten bij de winterstop niet volstaat voor Die Gelbe Wand. Ze missen wel een echte spits – Erling Haaland komt er nu bij -, waardoor ze moeten improviseren en achteraan mist de ploeg stabiliteit.

Lucien Favre probeerde bijvoorbeeld Julian Weigl centraal achterin te zetten en ze hebben geen natuurlijke linksachter, wel vleugelverdedigers. Richting het einde van de heenronde gooit de Zwitserse oefenmeester zijn ploeg om naar een 3-4-3-opstelling. Schulz en Hakimi passen perfect in hun vrije rol, Witsel vorm een solide buffer voor de defensie en het trio Sancho-Reus-Hazard lijkt onnavolgbaar voor de meeste defensies. Julian Brandt vormt de verbinding tussen Witsel en dat trio. De 3+1-restverdediging schakelt om naar een vijfmansdefensie wanneer het moet. Als de flankverdediger van de tegenstander de bal krijgt, zet Dortmunds vleugelverdediger druk en vormen ze een viermansdefensie.

BVB passt veel, maar schiet amper veertien keer per match. Dat doen ze zeer efficiënt, want ze overpresteren hun xG-totaal met 12 (!) doelpunten. Doordat ze geen spits hebben, missen ze een vaste presence in de box. Dit cijfer toont de kwaliteit van hun spelers aan, maar lijkt onhoudbaar op lange termijn. Haaland moet helpen om vaker en uit betere posities te schieten. Op stilstaande fases zijn allesbehalve een gevaar en daar ligt defensief ook één van hun zwaktes. Dortmund heeft een hoge defensieve lijn, maar zet amper druk. Hierdoor krijgen ze voornamelijk counterdoelpunten tegen – de meeste van alle ploegen. Dit is simpelweg niet genoeg als titelkandidaat, maar mits fine-tuning, kan die 3-4-3 tot een opmars leiden.

3de: Bayern München (33 punten)
Dankzij een titel en de DFB-Pokal krijgt Niko Kovac genoeg vertrouwen van het Bayern-bestuur om het nieuwe seizoen aan te vatten, maar dat is wel echt een minimum. Na een lastig seizoen, naar Bayern-normen, heeft hij weinig krediet. Door ongeïnspireerd voetbal, dat te veel op Lewandowski rekent, en wisselvallige resultaten mag hij beschikken. Overgangsjaar of niet – zonder Robben, Ribery, Hummels, Rafinha en James Rodriguez, missen ze veel ervaring -, dit is Bayern onwaardig. Kovac krijgt dan ook Lucas Hernandez, Benjamin Pavard, Philippe Coutinho en Ivan Perisic in de plaats. Hansi Flick, zijn assistent, vervangt hem.

Onder Flick heeft Der Rekordmeister in balbezit altijd vijf spelers tussen het middenveld en de defensie van de tegenstander. Zo hebben ze altijd pass- en loopopties. Met constante beweging zonder bal en een-tweetjes stellen ze de tegenstander keer op keer voor dilemma’s. De wingers en flankverdedigers bewegen asymmetrisch, waardoor er telkens diagonale passingopties zijn. In het midden kiest Flick voor mandekking, terwijl de flankaanvallers op de centrale verdedigers drukzetten en Lewandowski de passlijn naar de ‘6’ afzet. Met een 3+1-restverdediging blijft er altijd een diamant die in de rug van het middenveld om steekpasses op te vangen. De flankverdediger komt hoger druk zetten wanneer de bal op zijn flank komt.

Ze kunnen het hoge aantal voorzetten afslanken door voor scherpe crosses over de grond te kiezen en er is een verbeteringsmarge op stilstaande fases en counters. Maar het aantal schoten (19) en kwaliteit ervan (2,43 non-penalty-xG per match) is zo hoog, dat dit randzaken worden in de Bundesliga. Onder Flick is hun hoge en beter georganiseerde druk terug zoals vanouds. Ze zijn, zoals de meeste ploegen die dat doen, vatbaar voor counters, maar hebben na Wolfsburg de beste defensie in de competitie. Eens Lucas Hernandez terugkeert uit blessure, een veel snellere centrale verdediger dan Boateng, mag zelfs dit geen probleem meer vormen.

2de: Borussia Mönchengladbach (35 punten)
Gladbach achtervolgde Dortmund vorig seizoen tot de winterstop, maar zakte daarna terug naar plaats vijf. Marco Rose, de succescoach van Red Bull Salzburg, vervangt Dieter Hecking. Rose vormt een balbezitsploeg om tot een verticale ploeg die zijn tegenstander hoog opjaagt. Hij doet dat met verve, want ze begonnen het seizoen tien weken lang op nummer een. Met Breel Embolo en Marcus Thuram hebben ze daar het geschikte spitsenduo voor.

Gladbach speelt in een 4-4-2 met ruit, zoals we dat hier kennen dankzij Jess Thorup en zijn KAA Gent. Met een verticaal en centraal spel zoekt hij de snelste weg naar doel. Wanneer het centrum vastzit, komen de flankverdedigers hoog voor breedte zorgen. Ze bezetten het centrum met spelers die op snelheid kunnen inlopen op voorzetten. Ze trachten telkens een man-meer-situatie te creëren rond de bal. Als ze de bal daar niet terugwinnen, zakt de ploeg terug in een vlakke 4-4-2 of 4-2-3-1.

Rose neemt enkel genoegen met goede kansen. Hun xG per schot (0,118) is het hoogste in de Bundesliga, maar de hoeveelheid per wedstrijd (14) is niet speciaal hoog. In vergelijking met de top-4-ploegen, hebben ze tussen de acht en vijftien doelpunten minder gescoord. Hun hoge druk is efficiënt, ze hebben samen met Wolfsburg de minste tegendoelpunten, maar hun zwaktes zijn duidelijk. Van de veertien schoten die ze per match tegen krijgen, komen er twee uit counteraanvallen. Dit lijkt niet speciaal veel, maar leidt tot de meeste van hun tegendoelpunten. Hun xG-against-waarde op stilstaande fases ligt op 0,36 per wedstrijd, wat het dubbele is van Bayern München.

1ste: RB Leipzig (37 punten)
Wegens hun sponsor, wettelijke creativiteit en blitzkrieg op het Duitse voetbal, zijn ze de meeste gehate ploeg in Duitsland, ook al zijn ze niet meer weg te denken uit de top van de Bundesliga. Met Julian Nagelsmann halen ze deze zomer een van de grootste trainerstalenten ter wereld binnen. De voornaamste opdracht van de 32-jarige wündertrainer is om Die Roten Bullen van een pure transitieploeg om te vormen naar een meer voetballende ploeg, beginnend bij topscorer Timo Werner. De kern van Leipzig is enorm diep en flexibel, wat Nagelsmann de vrijheid geeft om match na match kleine, specifieke aanpassingen te maken, binnen een vaste structuur.

Leipzig hanteert een 4-2-2-2-opstelling. Ze willen het centrum en de ‘halfspaces’ bezetten. Hun aanvallers lopen tussen de centrale verdedigers en de flankverdedigers van de tegenstander, waardoor ze met twee spitsen vier tegenstanders vastzetten. Ze zoeken de diepste spits: Die kaatst en loopt onmiddellijk diep. Als die optie niet haalbaar is, zoeken ze de flankverdedigers, die met overlaps in het aanvallende derde voor extra dreiging zorgen. De hangende vleugelspeler beweegt dan centraal, zodat zijn verdediger ruimte krijgt op de flank. Zo loopt Leipzig ook constant met drie of vier spelers in het penaltygebied, waardoor de aangever veel opties heeft. In balverlies gebruiken ze een vlakke 4-4-2. De spitsen houden de defensie vast en er wordt intensief druk gezet in het middenveld.

Qua non-penalty-xG per match, is Leipzig tweede na Bayern München met een waarde van 1,9. Ze nemen zestien schoten per speelronde, creëren gemiddeld vier ‘open kansen’, hebben een xG-waarde van 0,40 per wedstrijd op stilstaande fases, schieten samen met Gladbach (0,118) uit de beste posities en lossen 1,4 schoten uit counters per wedstrijd. Aanvallend lijken ze geen zwakke punten te hebben. Met tien schoten per wedstrijd, krijgt Leipzig weinig kansen tegen, maar wel van een hoge kwaliteit (0,102 per schot). Deze komen voornamelijk uit counters (0,9 tegen per wedstrijd), wat kenmerkend is voor een ploeg die hoog druk zet. De xG-against-waarde op stilstaande fases (0,24) kan ook verbeteren. Leipzig is all-round uitmuntend en samen met het Bayern van Flick de beste ploeg van de Bundesliga. Als ze het huidige tempo kunnen aanhouden – als, want Diego Demme, een belangrijke schakel als defensieve middenvelder en kapitein, is naar Napoli vertrokken – lijken ze dé favoriet voor de titel. En dat amper elf jaar na het ontstaan van de club.

Advertentie